Najnowocześniejszy sprzęt, wyspecjalizowana kadra, ale przede wszystkim troska o zdrowie i komfort pacjentów – zakończyła się rozbudowa i modernizacja zakładu radioterapii w Warmińsko – Mazurskim Centrum Onkologii Szpitala MSWiA w Olsztynie. Ośrodek jest jedynym tak innowacyjnym miejscem w regionie. Wyróżnia się także na tle kraju. Dzięki temu chorzy z chorobą nowotworową z Warmii i Mazur mają na miejscu to, co najlepsze, najskuteczniejsze i najnowocześniejsze.

Z dumą możemy powiedzieć, że nasz zakład radioterapii zalicza się do grona najlepiej wyposażonych ośrodków w Polsce. Dzięki inwestycjom ostatnich lat, w dużej części zostały również zrealizowane mapy potrzeb zdrowotnych w naszym regionie w zakresie dostępu do radioterapii onkologicznej.

Przed 2003 r. Warmia i Mazury były białą plamą na mapie polskiej radioterapii. Dużym osiągnięciem było wybudowanie pierwszego zakładu radioterapii przy szpitalu MSWiA w Olsztynie. Teraz możemy mówić o drugim kroku milowym dla warmińsko-mazurskiej radioterapii. Ten krok to nowoczesność, precyzja i bezpieczeństwo w najwyższych światowych standardach.

– mówi Krystyna Futyma, dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSWiA z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie.

Nowa era radioterapii w Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii Szpitala MSWiA w Olsztynie rozpoczęła się w 2012 roku. Wtedy wymieniliśmy wyeksploatowane, stare urządzenia. Zainstalowany został też pierwszy ultranowoczesny akcelerator liniowy. Rok później dołączył do niego drugi, bliźniaczy aparat. Instalacje umożliwiły wprowadzenie nowoczesnych, niedostępnych dotychczas w naszym ośrodku technik leczenia.

Nowe akceleratory znacząco skróciły sam proces podawania dawki promieniowania i jednocześnie pozwoliły na zwiększenie dokładności terapii. Wprowadzona codzienna kontrola ułożenia pacjenta przed każdym seansem napromieniania i w trakcie trwania terapii daje pewność, że dawka promieniowania jest podana we właściwym miejscu. Jako pierwsi w Polsce zastosowaliśmy również innowacyjny system weryfikacji ułożenia pacjenta, który nie wymagał podania choremu dodatkowej dawki promieniowania.

Standardem w naszym ośrodku stała się również terapia z zastosowaniem znaczników wszczepianych pacjentom z nowotworami prostaty czy w obszarze małych ognisk przerzutowych w celu precyzyjnego, obrazowego śledzenia ruchomości narządu podczas każdego seansu napromieniania.

– mówi dr n. med. Ewa Wasilewska-Teśluk, lekarz kierujący zakładem radioterapii i poradnią brachyterapii naszego szpitala.

W 2017 roku nasz zakład radioterapii stanął przed kolejną szansą na znaczący i szybki rozwój dzięki Funduszom Unijnym z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020. Opracowano plan rozwoju zakładu, który konsekwentnie rozszerzał możliwości nowoczesnych terapii, kładąc nacisk na bezpieczeństwo całego procesu leczenia.

W pierwszym etapie projektu wymieniony został trzeci – stary i wyeksploatowany akcelerator liniowy, pracujący w naszym zakładzie ponad 10 lat. Zakupiony aparat umożliwił wprowadzenie kolejnych nowych technik leczenia z zastosowaniem bramkowania oddechowego, czyli napromieniania w wybranych fazach cyklu oddechowego. Nasza oferta dla chorych rozszerzyła się o stereotaktyczne, czyli tzw. punktowe napromienianie małych guzów płuc oraz raka piersi w sposób oszczędzający serce i naczynia wieńcowe.

Dla zapewnienia wysokiej jakości i bezpieczeństwa pacjentów zakład został również wyposażony w najnowocześniejszy sprzęt do dozymetrii, czyli kontroli jakości aparatów, a wraz z nowymi stacjami planowania leczenia, zakupiono bezpieczny system zdalnego dostępu, co w czasie trwającej pandemii okazało się niezwykle cennym nabytkiem, zapewniającym w krytycznych momentach ciągłość pracy zakładu.

Najważniejszy dla przyszłości radioterapii w Olsztynie był drugi etap rozwoju zakładu. Z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020, nasz szpital otrzymał dofinansowanie na budowę nowej części zakładu radioterapii i wyposażenie w kolejny, czwarty akcelerator liniowy.

Realizacja projektu wypełniła mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie radioterapii onkologicznej w Olsztynie. Dzięki pozyskanym środkom powstał nowoczesny, wyposażony w windę, dwukondygnacyjny budynek, w którym na parterze znajduje się jego najważniejsza część, czyli bunkier nowego akceleratora, a na piętrze pomieszczenia Pracowni Fizyki Medycznej – bez której trudno jest sobie wyobrazić nowoczesną radioterapię.

Tu tworzy się indywidualne plany leczenia dla każdego pacjenta, obliczane są dawki promieniowania, ustalane parametry akceleratorów. Podczas codziennych spotkań fizyków i lekarzy omawiane są optymalne, dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta techniki leczenia. Pracownia Fizyki Medycznej to również miejsce kontroli jakości leczenia zarówno w zakresie bezpieczeństwa pracy akceleratorów, jak i jakości przygotowania i realizacji samej terapii.

Świeżo zainstalowany w naszym zakładzie radioterapii czwarty akcelerator to jednocześnie nasze najnowocześniejsze urządzenie. Umożliwia realizację najbardziej skomplikowanych, stosowanych na świecie technik teleterapii.

Wykonujemy napromienianie szybką techniką łukową (VMAT), nowoczesne techniki modulacji intensywności dawki promieniowania (IMRT), terapie bramkowane oddechowo, stereotaktyczne napromienianie w lokalizacjach wewnątrzczaszkowych (SRS) i pozaczaszkowych (SBRT).

– wyjaśnia dr n. med. Ewa Wasilewska-Teśluk z zakładu radioterapii.

Zwiększający się stale odsetek pacjentów wyleczonych z nowotworu oraz wydłużający się czas życia naszych chorych powinien iść w parze z dobrą jakością życia. Wymienione powyżej skomplikowane techniki radioterapii zapewniają właśnie maksymalną ochronę zdrowych narządów i wysoką precyzję – a tym samym – skuteczność stosowanego leczenia.

Nasz nowy akcelerator posłuży głównie do dalszego rozwoju technik stereotaktycznych w ośrodku.

Techniki te są odpowiedzią na wyzwania współczesnej radioterapii, ukierunkowanej na leczenie bardzo małych zmian nowotworowych. Umożliwiają też często zastąpienie dotychczas stosowanych metod leczenia operacyjnego mniej inwazyjną radioterapią w leczeniu małych guzów pierwotnych czy przerzutowych np. w wątrobie, płucach, mózgu, węzłów chłonnych.

– mówi dr n. med. Ewa Wasilewska-Teśluk.

Kluczem do sukcesu w stereotaksji jest dokładność leczenia, bo tu podczas jednego seansu podawane są bardzo wysokie dawki promieniowania. Realizacja technik stereotaktycznych wymaga więc instalacji systemów, zapewniających dużą odtwarzalność ułożenia pacjenta podczas terapii. Stąd techniki stereotaktyczne są najbardziej wymagające pod względem wyposażenia ośrodka, jak i umiejętności zespołu leczącego.

W naszym ośrodku, między innymi dzięki nowemu stołowi terapeutycznemu 6D, umożliwiającemu pozycjonowanie pacjenta w sześciu stopniach swobody jesteśmy w stanie skorygować ułożenie nie tylko o przesuw w trzech kierunkach, ale również wyrównać pochylenia. Nie bez znaczenia jest również dostępność w nowym akceleratorze energii promieniowania fotonowego o wysokich mocach dawek, które w połączeniu z technikami dynamicznymi radioterapii, pozwalają na szybką realizację seansu napromieniania, minimalizując ryzyko zmiany pozycji pacjenta podczas terapii.

Zakupione zaawansowane systemy planowania leczenia, z najnowszymi algorytmami obliczania i optymalizacji dawek oraz inteligentnymi narzędziami do określania obszarów napromieniania podkreślają wysoką dbałość o jakość terapii na każdym etapie planowania.

Przygotowanie do leczenia napromienianiem jest tak samo ważne, jak jego realizacja.

W naszym zakładzie radioterapii wiele lat temu zrezygnowaliśmy z korzystania z tzw. symulatorów, wprowadzając nowoczesną opcję wirtualnej symulacji z zastosowaniem tomografii komputerowej, stanowiącej nieodłączny element nowoczesnej, skomplikowanej linii terapeutycznej w zakładzie radioterapii. Obecnie dysponujemy dwoma nowoczesnymi tomografami komputerowymi, które znajdują się w strukturach radioterapii naszego szpitala.

W grudniu 2020 roku, dzięki środkom pozyskanym z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wymieniliśmy jeden z naszych tomografów na najnowszy dostępny na rynku aparat, dedykowany do radioterapii. Jest to jedna z pierwszych instalacji w Polsce i Europie. Zakupiony nowy tomograf wyróżnia się szerokim otworem, co umożliwia wykonywanie niestandardowych ułożeń pacjentów podczas terapii.

Tomograf posiada również system do badań 4D-bramkowanych oddechowo, czyli śledzących cykl oddechowy pacjenta, a tym samym ruchomość guza podczas oddychania. Jest on identyczny z systemem używanym na naszych akceleratorach, z ważną dodatkową funkcją treningu oddechowego podczas przygotowań do terapii.

Nasz zakład radioterapii oferuje nie tylko leczenie z pomocą nowoczesnych akceleratorów liniowych, ale również jedyną dostępną w regionie warmińsko-mazurskim brachyterapię. Z Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych w 2019 roku nasz szpital uzyskał dofinansowanie na wymianę aparatu do brachyterapii HDR.

– mówi dyrektor Futyma.

Został zakupiony najnowszy dostępny na rynku model aparatu HDR. Pracownię wyposażono w nowoczesne aplikatory pozwalające rozwijać nie tylko dotychczas realizowane techniki napromienia narządu rodnego, płuc i piersi, ale przede wszystkim rozszerzyć możliwości terapeutyczne o brachyterapię raka prostaty.

Z urządzeniem został zakupiony dedykowany do brachyterapii prostaty system planowania leczenia w czasie rzeczywistym połączony z aparatem USG, zestaw pozycjonerów do igieł i stół terapeutyczny. Dzięki środkom z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, całkowicie przebudowane zostały pomieszczenia brachyterapii, zwiększając komfort leczenia pacjentów i pracy personelu.

Dzięki tym inwestycjom możemy oferować pacjentom w regionie Warmii i Mazur najnowocześniejszą terapię przeciwnowotworową. Dysponujemy sprzętem najwyższej światowej klasy, z którym pracują nieliczne, największe ośrodki onkologiczne w Polsce, a profesjonalny i doświadczony personel medyczny zapewnia bezpieczną i nowoczesną terapię.

– mówi dyrektor Futyma.

Odnowione wnętrza z unikatową, przestronną poczekalnią w formie oranżerii, zapewniają komfort oczekiwania na zabiegi. Naszą jakość co raz częściej doceniają również chorzy spoza naszego województwa, którzy wybierają właśnie Olsztyn do leczenia napromienianiem.

Materiał o nowym zakładzie radioterapii można zobaczyć w TVP3 Olsztyn.