Michał Gola – lekarz rezydent onkologii klinicznej Szpitala Klinicznego MSWiA z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie odbył staż w Europejskim Instytucie Onkologii w Mediolanie, którego efektem jest między innymi praca „The emerging role of Artificial Intelligence in proton therapy: A review”. Praca ta opisuje rosnące znaczenie sztucznej inteligencji w terapii protonowej. W artykule omówiono również możliwości zastosowania sztucznej inteligencji (AI) w poprawie precyzji leczenia nowotworów oraz potencjalne korzyści dla pacjentów, omawia AI w terapii protonowej, czyli jednej z najnowocześniejszych metod leczenia nowotworów.
Podczas pobytu w Mediolanie lekarz rezydent Michał Gola zaangażował się w dwa projekty – jeden obejmujący wykorzystanie sztucznej inteligencji (artificial intelligence, AI) w protonoterapii, a drugi dotyczący radioczułości nowotworów złośliwych związanych z infekcją wirusa brodawczaka ludzkiego (human papillomavirus, HPV). W ostatnich kilku latach mogliśmy zaobserwować błyskawiczny rozwój szeroko pojętego AI. Niewątpliwie, algorytmy AI nie pozostają i nie pozostaną obojętne dla medycyny. Do nowotworów związanych z infekcją HPV należą nie tylko nowotwory anogenitalne (w tym rak szyjki macicy), lecz także pokaźna grupa nowotworów głowy i szyi jest uznawana za HPV-zależną. Ogólnie nowotwory HPV-zależne cechują się wysoką podatnością na radioterapię i chemioterapię. Dlatego też opcje deintensyfikacji leczenia u wybranych chorych na HPV-zależne nowotwory cieszą się dużym zainteresowaniem.
Europejski Instytut Onkologii w Mediolanie (wł. Istituto Europeo di Oncologia, IEO) – będący nie tylko szpitalem zajmującym się leczeniem nowotworów, ale też centrum badawczym oraz jednostką dydaktyczną uznawany jest za jeden z wiodących ośrodków onkologicznych w Europie oraz na świecie. Obecnie na świecie funkcjonuje ponad 100 ośrodków terapii protonowej, a około 50 jest w budowie. W Polsce jak dotychczas mamy tylko jeden taki ośrodek: Narodowy Instytut Onkologii – Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, który prowadzi radioterapię wiązką protonową.
Terapia protonowa to nowoczesna forma radioterapii, wykorzystująca protony – cząstki subatomowe – do precyzyjnego niszczenia komórek nowotworowych. Jej przewaga nad tradycyjną radioterapią polega na tym, że protony dostarczają większą dawkę promieniowania bezpośrednio do guza, minimalizując uszkodzenia zdrowych tkanek.
Sztuczna inteligencja to dziedzina informatyki, która umożliwia komputerom i systemom podejmowanie decyzji na podstawie analizy ogromnych zbiorów danych. W medycynie AI może pomóc w szybszym i bardziej precyzyjnym diagnozowaniu oraz w wyborze optymalnych metod leczenia.
Połączenie AI z terapią protonową ma potencjał, by zrewolucjonizować onkologię. Sztuczna inteligencja może pomóc w dokładniejszym planowaniu leczenia, przewidywaniu reakcji pacjenta na terapię oraz w dostosowywaniu dawek promieniowania do indywidualnych potrzeb pacjenta. To oznacza nie tylko większą skuteczność terapii, ale także mniejsze ryzyko powikłań.
Mamy nadzieję, że możliwość tego typu współpracy naukowej przy tego typu projektach pozwoli na zwiększenie potencjału naukowego regionu Warmii i Mazur.
